REACH. Voor wie nu fronst: de naam ‘REACH’ betekent Registration,Evaluation and Authorisation of CHemicals. De regelgeving hierover dateert van 18 december 2006, en is vanaf 1 juni 2007 van kracht geworden. In de praktijk werd het REACH akkoord het zoveelste Nopenhagen, een paar symbolische handtekeningen om het gepeupel te sussen, zonder veel gevolg.

Nochtans publiceerde Greenpeace jaren geleden al een lijst van veelvuldig gebruikte chemische producten, en voor elk van hen bestaat een minder schadelijk of onschadelijk alternatief!

Ik heb een lijstje gemaakt van de meest voorkomende chemische producten in het gemiddelde huishouden, met telkens een mogelijk ecologisch(er) alternatief.

(Dit artikel is nog niet af, keep checking!) 🙂

01. hoofdluis

(Bron: http://www.juniperus.net/probleem/hoofdluis.htm)

Een netelig probleem, waartegen veel bestrijdingsmiddelen bestaan, maar de meesten zijn ver van onschuldig. Klassieke luizenshampoos bevatten petroleum, een product dat huidirritaties kan veroorzaken, en andere schadelijke stoffen. De nieuwe generatie producten zijn biologischer, ze bevatten siliconen die een film rond het haar leggen waardoor de luizen en neten stikken. 1 applicatie is voldoende, maar de prijs liegt er dan ook niet om: 20 euro voor een flesje.

Het kan nochtans goedkoper, perfect milieuvriendelijk, en al bij al nog redelijk eenvoudig. Luizen hebben namelijk een hekel aan kruiden als geranium, lavendel, eucalyptus, teatree, citroengras en rozemarijn. Maak een mengsel van 1ml van enkele van deze kruiden en amandel-olie, olijfolie of maiskiemolie, en masseer dat in het haar. Goed laten inwerken en uitwassen met een neutrale shampoo. Daarna de dode luizen en neten uit het haar kammen, deze behandeling na 3 dagen herhalen.

Hoewel de genoemde etherische oliën dodelijk zijn voor hoofdluizen en neten, zijn ze voor de mens niet gevaarlijk. Bovendien veroorzaken etherische olieen geen resistentie, wat bij veel synthetische bestrijdingsmiddelen wel gebeurt.

02. vuil & vlekken

In de meeste gevallen kunnen we het huishoudelijk gebruik van javel eenvoudigweg vermijden. Het volstaat om in huis regelmatig en grondig schoon te maken met een allesreiniger zonder desinfecteermiddelen. Van alle reinigingsmiddelen die in de winkel worden aangeboden, genieten deze op basis van plantaardige wasactieve stoffen de voorkeur, omdat ze grondig reinigen en de impact op het leefmilieu beperkt houden. Ook het microvezeldoekje is een uitstekend alternatief schoonmaakmiddel: doeltreffend, goedkoop en milieuvriendelijk. Verder zijn azijn en citroen goede ontvetters, en wist je dat je houten vloeren perfect kan reinigen met het aftreksel van gebruikte theezakjes? Of dat je afwasmiddel (en shampoo) kan maken uit klimop?

Bleek- & desinfectiemiddelen kunnen voorkomen in allesreinigers, vaatwasmiddelen, WC- en sanitairreinigers & schuurmiddelen. Hier de meest voorkomende, met alternatieven:

Desinfecteren
Het desinfecteren met chemicaliën kan op verschillende manieren worden vermeden:
* Stofbestrijding omdat micro-organismen zich via ronddwarrelend stof snel verspreiden.
* Het gebruikte schoonmaakmateriaal zoals dweilen, moppen, werkdoekjes, sponzen en zemen goed uitspoelen en uithangen om te drogen.
* Vuilnisemmers en afvalcontainers regelmatig legen en reinigen.
* Een te hoge temperatuur vermijden, die is gunstig voor bacteriën.
* Vocht zoveel mogelijk uitsluiten.

Indien het, in een uitzonderlijk geval, toch nodig is te desinfecteren, dan dient een object altijd eerst grondig met een gewoon schoonmaakmiddel te worden gereinigd. Desinfectiemiddelen reageren namelijk met vuil en vet. Vooraf niet reinigen betekent een onnodig verbruik van schadelijke desinfectiemiddelen. Gebruik bij voorkeur geen bleekwater. Minder milieubelastende alternatieven zijn middelen op basis van peroxiden (zuurstof), Percarbonaat, Waterstofperoxide (zuurstofwater), Perazijnzuur

Zuurstofbleekmiddelen
Zuurstofbleekmiddelen, zoals perboraat en percarbonaat hebben dezelfde werking als chloorbleekmiddelen. In plaats van hypochloriet bevatten de producten waterstofperoxide en daarbij nog een klein percentage waterontharders (vb. fosfonaten) om de metaalionen te binden die het waterstofperoxide kunnen ontleden. De producten bevatten ook een klein beetje natriumsulfaat. Zuurstofbleekmiddel op basis van percarbonaat is te verkiezen boven een op perboraat.

Percarbonaat
Percarbonaat is een alternatief, milieuverantwoord bleekmiddel dat al actief is bij lage temperaturen. In de praktijk betekent dit dat het product al vanaf 30°C kan worden gebruikt. Het wordt gemaakt van soda en zuurstofwater.

Perboraat
Perboraat is een bleekmiddel dat vooral gebruikt wordt in waspoeders. Omdat perboraat pas werkt bij 60°C, worden synthetische bleekmiddelactivatoren zoals TAED (tetra-acetylethyleendiamine) toegevoegd. Perboraat belast het watermilieu omdat het borium produceert. Een overmaat aan borium is schadelijk voor waterplanten. Borium heeft ook een bacteriedodende werking en is daardoor ongunstig voor de waterzuiveringsinstallaties.

Chloorbleekmiddelen
Chloorbleekmiddelen bestaan voor 1 tot 5% uit actief chloor. Hypochloriet, beter bekend als javel of bleekwater, is het meest gekende bleekmiddel dat vooral wordt toegepast als ontsmettingsmiddel voor het sanitair. Chloorbleekmiddelen ontkalken niet, maar bleken wel en reinigen enigzins, door de wasactieve stoffen die deze producten meestal eveneens bevatten (1-3%). De hygiënische werking is maar zeer beperkt en zeer vaak van korte duur.

Bovendien is het product slecht voor het milieu. In het riool of de waterzuiveringsinstallatie kan hypochloriet chemische verbindingen vormen met andere organische stoffen zodat zeer giftige metabolieten (omzettingsproducten) ontstaan.

Gebruik van chloorbleekmiddelen vormt bovendien een ernstige belasting voor de ademhalingswegen. In combinatie met andere schoonmaakmiddelen kan het giftige chloorgas gevormd worden. Dit is een bijtend gas dat onmiddellijk op de ademhaling slaat.

Daarenboven kost de productie van chloor, dat nodig is voor de productie van bleekwater, veel energie en worden milieubelastende productieprocessen gebruikt zoals de kwikcellen. Voor de meeste organismen is kwik al giftig bij een relatief lage concentratie in het milieu. Bovendien is kwik is zeer moeilijk afbreekbaar. Het beïnvloedt de lucht- en waterkwaliteit nog jarenlang nadat het in het milieu is terechtgekomen.

Een perfect alternatief voor javel is groene zeep, naast zijn reinigende werking heeft groene zeep ook een ontsmettend effect, en de fosfaten zijn volledig afbreekbaar in het milieu!

Ovenreinigers

Deze producten zijn doeltreffend, maar erg gevaarlijk voor de gebruiker en het milieu. De producten zijn erg irriterend voor de huid en de ogen. De meeste ovenreinigers worden te koop aangeboden in spuitbussen. Het drijfgas in de spuitbussen maakt het product ontvlambaar. De lege spuitbus hoort bij het gevaarlijk afval te komen. Bovendien zijn deze aerosoltoepassingen extra gevaarlijk omdat ze het product in kleine druppeltjes verdelen. Deze druppeltjes verspreiden zich uiterst gemakkelijk en komen zo onbewust terecht op de huid, in de ogen en op het longoppervlak.

Alternatieven: een regelmatige schoonmaak (na ieder gebruik) voorkomt dat achtergebleven vuil bij een volgende beurt inbakt. Bij aankoop van een nieuwe oven is het interessant te kiezen voor een type waarvan de wanden gemakkelijk te onderhouden zijn (geemailleerde platen die regelmatig en effen zijn). Er bestaan ook zelfreinigende ovens, die met katalyse en pyrolyse systemen werken. Dit zijn efficiente, maar vaak dure en energievretende systemen. Hebben we toch te maken met hardnekkige en ingebakken vlekken, dan is de veiligste oplossing stevig boenwerk, eventueel geholpen door het gebruik van een aangepaste schuurspons met wat schuurcreme. Door een mengsel van allesreiniger en water even te laten inweken op de aangekoekte vlekken, zullen we deze nadien vrij snel kunnen verwijderen.

Boenwas

Boenwas en meubelolie die dienen voor het onderhoud van houten meubelen, bevatten in het algemeen enerzijds een olie en/of een was en anderzijds een of meerdere organische oplosmiddelen (meestal terpentijn). Deze oplosmiddelen zijn aan het product toegevoegd om ervoor de zorgen dat de beschermingsmiddelen (de was of de olie) makkelijk binnendringen in het hout, maar houden gevaren in voor onze gezondheid en voor het leefmilieu, omdat ze snel verdampen en daardoor overvloedig aanwezig zijn in de omgevingslucht (irritaties aan de luchtwegen en misselijkheid, maar ook verstoring van het centraal zenuwstelsel). Boenwas en meubelolieen op basis van plantaardige stoffen zijn vaak veel minder gevaarlijk. Ook zuivere boenwas is een goed alternatief, maar duur en moeilijk te vinden. We moeten ook opletten: vele producten dragen de naam “bijenwas” maar bevatten naast deze deze was ook veel andere componenten waaronder organische solventen. De beste manier voor een goed onderhoud van onze houten meubelen bestaat erin ze geregeld af te stoffen met een droge vod, vetvlekken te verwijderen met azijn of citroensap en ze te voeden met plantaardige olieen zoals olijfolie, amandelolie, arachideolie,…

Ontstoppers

Om verstoppingen en hinderlijke geuren in afvoerleidingen weg te werken gebruiken we meestal chemische ontstoppingsmiddelen, in vloeibare vorm, gel of korrels. Deze producten bevatten bijtende soda of zwavelzuur, wat extreem bijtende en gevaarlijke stoffen zijn. Bovendien kan het gebruik van ontstoppingsmiddelen schadelijk zijn voor de septische put, omdat het er bacterieen doodt die noodzakelijk zijn voor de werking van de septische tank.

Het gebruik van ontstoppers kan in belangrijke mate worden vermeden door het voorkomen van verstoppingen. Een zeefje in de afvoer houdt afval tegen. Ook mogen we het toilet niet als vuilnisbak gebruiken: olie en vet, restjes van verf,… horen daar niet thuis. Wanneer er zich dan toch effectief een verstopping voordoet, dan kan dit verholpen worden met een mechanische ontstopper (zuignap) of een biologische ontstopper (op basis van micro-organismen of enzymen), of gewoon met een mengsel van soda en heet water!

Ontkalkers

In ons leidingwater zit een grote hoeveelheid kalk in de vorm van opgeloste calciummineralen. Wanneer water echter langdurig in contact komt met oppervlakken of een tijdje blijft staan, slaan deze kalkmineralen neer en blijven lastige kalksporen achter. Commerciele ontkalkers bevatten sterke zuren die in staat zijn de kalkaanslag te verwijderen, maar die erg gevaarlijk zijn. Bovendien zijn dergelijke producten duur, zeker in vergelijking met azijn, dat in staat is hetzelfde klusje te klaren. Ook om kalkaanslag in het toilet te vermijden, kunnen we azijn gebruiken. Daarnaast bestaan er verschillende WC-reinigers op basis van zwakke zuren en plantaardige wasactieve stoffen. Een tip voor het verwijderen van hardnekkige kalkaanslag is er een lap op te leggen waarop we een scheut azijn gieten.

De informatie die binnenkort beschikbaar zal zijn op de website http://www.observ.be, herneemt uitgebreid de hier reeds vermelde tips, maar geeft bovendien ook meer technische uitleg, voorbeelden van alternatieven die te vinden zijn in de winkel, een waslijst van interessante websites en enkele nuttige adressen

(Bronnen: http://www.invaliditeit.be/veilige_schoonmaakmiddelen.html

http://www.milieukoopwijzer.be/schoonmaak/desinfectie_bleek.php)

Zwembaden

Zwembaden verbruiken doorgaans een hoop giftige stoffen, nochtans kan het ook hier perfect zonder. In ons eigenste Antwerpen kan men sinds enkele jaren zwemmen in een zwembad dat gezuiverd wordt door planten (Boekenbergpark te Deurne).

Ook in het Londonse King’s Cross kunnen avontuurlijke zwemmers voortaan terecht in een zwembad dat chemicaliën heeft afgezworen en vertrouwt op het ecosysteem.

 (http://inhabitat.com/uks-first-natural-public-pool-will-use-plants-not-chemicals-to-stay-clean/)